Van de top naar de vallei

Ik sta voor verandering 

We zitten midden in een revolutie. De 'warmste jaren ooit' volgen elkaar op, records worden verbroken. De mensheid is zich ervan bewust dat wij, de eeuwige gletsjers, hoewel we slechts 10% van het aardoppervlak bedekken, het klimaat regelen, en zoetwaterbronnen zijn waarvan het overleven van miljarden mensen en honderden levende soorten afhangt.  

En hier in de Alpen houden we de bergen bij elkaar, die als we ons terugtrekken, hun evenwicht verliezen en kunnen instorten. Om deze reden hebben de Verenigde Naties besloten om 2025 aan ons te wijden: het Internationaal jaar voor het behoud van gletsjers! Een symbolisch jaar, om de aandacht op ons te vestigen. Met het huidige smelttempo lopen de gletsjers van de Alpen het risico om in 2100 te verdwijnen – de Marmoladagletsjer zelfs al voor 2050. 

Onderzoekers, bergbeklimmers en wandelaars wagen zich op mijn mantel van ijs en sneeuw, met de morenen die ik niet langer kan verbergen. Ze komen zomers en ‘s winters, omzichtig en alert: ze weten dat ik wanneer het warm is verraderlijk ben.  

Terwijl ik me terugtrek, onthul ik de geheimen die ik eeuwenlang heb bewaard: lichamen van oude reizigers, jacht- en landbouwwerktuigen, overblijfselen van vergeten veldslagen. Ik zie wetenschappers en archeologen aan het werk. Ze onderzoeken mijn lagen en halen voorwerpen en artefacten tevoorschijn, waarbij ze alles noteren. 

Ik ben het leven 

Volgens de Italiaanse glaciologische commissie hebben wij alpengletsjers tussen 1850 en vandaag meer dan 60% van ons oppervlak verloren. De Marmolada gaf dit in 2022 op tragische wijze aan, toen een gigantische serac omviel waarbij levens verkoren gingen. Er zijn ook andere, minder zichtbare tekenen: wegen en paden die verdwijnen, berghutten die opnieuw gebouwd moeten worden, bergdorpen die nieuwe manieren moeten vinden om te overleven, en een groeiende schaarste aan water.  

Waar het ijs zich terugtrekt, bedekken verschillende soorten mossen en pionierplanten de blootgestelde oppervlakken, gevolgd door struiken en kleine bomen. Veel soorten die in koude omgevingen leven, hebben geen tijd om zich aan te passen en lopen het risico te verdwijnen. 

Het internationale jaar voor het behoud van Gletsjers is bedoeld als waarschuwing: een gelegenheid om na te denken en actie te ondernemen. Onderzoek is essentieel om de veranderingen die plaatsvinden te begrijpen en de gevolgen ervan te voorspellen. De wetenschap die mij en ander landijs bestudeert - ijskappen, sneeuw, zee-ijs en permafrost – wordt de wetenschap van de cryosfeer genoemd en omvat verschillende disciplines: geologie, klimatologie, hydrologie, techniek en sociale wetenschappen.  

Het is een krachtig instrument om het aanpassingsbeleid gericht en duurzaam te sturen: inzicht in de evolutie van gletsjers en permafrost maakt het mogelijk om steeds nauwkeurigere voorspellingsmodellen te ontwikkelen.  

Nu zou ik willen dat jij jezelf spiegelt in mijn glinsterende ijs en luistert naar mijn stiltes. Ik heb maar twee woorden: ‘blijf alert’.