Ostrożność w górach zimą

Jak cieszyć się górami, korzystając z rad osób, które góry znają i kochają

O każdej porze roku góry zapewniają mocne przeżycia oraz możliwość uprawiania licznych sportów. Zimą możesz jeździć na nartach po trasach, przemierzać ośnieżone zbocza uprawiając skialpinizm, wędrować pieszo bądź na rakietach śnieżnych oraz wspinać się po wspaniałych, zamarzniętych wodospadach! Najważniejsze jest, aby uprawiać te dyscypliny sportu, zachowując ostrożność oraz przejawiając świadome i rozważne podejście.

Nie wszystkie dyscypliny są odpowiednie dla każdej/każdego z nas. Niezbędna jest umiejętność odpowiedniej oceny własnego poziomu przygotowania i doświadczenia w posługiwaniu się sprzętem. Nieodzowna jest również wiedza na temat pokrywy śnieżnej oraz znajomość terenu, w który się wybieramy. Czy wiedziałaś/eś na przykład, że zagrożenie lawinowe zależy od nachylenia zbocza, od obecności lub braku lasu, od temperatury powietrza i od siły wiatru? Dlatego też koniecznie należy zdać się na doświadczenie i rady przewodników alpejskich (Guida Alpina) oraz osób, które żyją i pracują w górach i dla gór!

Aby przypomnieć Ci zasady odpowiedniego zachowania w górach zimą, poniżej zebraliśmy pytania najczęściej zadawane przez osoby takie jak ty, czyli kochające narty oraz góry. W przygotowaniu pytań i odpowiedzi pomogły nam następujące stowarzyszenia i organizacje: Trydenckie Towarzystwo Alpinistyczne SAT (Società Alpinistica Tridentina), Stowarzyszenie Schronisk Trentino (Associazione Rifugi del Trentino), Zrzeszenie Przewodników Alpejskich (Collegio delle Guide Alpine), Ratownictwo Alpejskie Trentino (Soccorso Alpino Trentino), Fundacja Dolomiti UNESCO (Fondazione Dolomiti Unesco), Zrzeszenie Instruktorów Narciarstwa Prowincji Trydentu (Collegio Provinciale Maestri di Sci del Trentino), Autonomiczna Prowincja Trydentu (PAT) i Policja.

Zanim przejdziesz do sekcji z najczęściej zadawanymi pytaniami (FAQ), podzielimy się z Tobą kilkoma radami odnoszącymi się do wszystkich form aktywności: zaplanuj z wyprzedzeniem wyprawę w oparciu o własne możliwości i umiejętności, prognozę pogody, cechy i warunki trasy oraz zagrożenie lawinowe. Ponadto zawsze uprawiaj wybraną formę aktywności w towarzystwie przynajmniej jeszcze jednej osoby!



Komunikat meteorologiczny i komunikat lawinowy

Nie ograniczaj się do sprawdzania ogólnej prognozy pogody i do informacji, czy pogoda będzie ładna czy brzydka. Zawsze zwracaj uwagę również na to, czy będzie wiał wiatr, w jakim kierunku i z jaką siłą. Ponadto sprawdź temperaturę przewidywaną na określonych wysokościach nad poziomem morza oraz prawdopodobieństwo wystąpienia opadów.

Z komunikatem meteorologicznym należy zapoznać się wciągu 48 godzin do rozpoczęcia wyprawy. Zaleca się przeczytanie kilku komunikatów, które w sposób szczegółowy przedstawiają sytuację na terenie, na którym będziesz uprawiał/a wybraną aktywność sportową. Bardzo ważne jest również zapoznanie się z komunikatami opublikowanymi wciągu kilku tygodni przed planowaną aktywnością fizyczną. Stanowią one bowiem świetne źródło informacji na temat dokonanych zmian w warunkach meteorologicznych oraz ewentualnych punktów krytycznych w pokrywie śnieżnej.

Osoby uprawiające skialpinizm i udające się na wyprawy zimą w górach Euroregionu Trentino, Górna Adyga i Tyrol mają do dyspozycji stronę valanghe.report, na której publikowane są zawsze aktualne informacje meteorologiczne i dotyczące warunków śniegowych. Dane, pochodzące od służb meteorologicznych trzech regionów, obejmują komunikaty lawinowe, zawierające dokładne informacje na temat warunków śniegowych, grubości pokrywy śnieżnej, wiatrów oraz temperatury powietrza.

Ważne, aby czytać komunikat w sposób dokładny i zwracać uwagę na szczegóły takie jak wysokość nad poziomem morza, ekspozycja i nachylenie stoków oraz struktura pokrywy śnieżnej. Nie należy ograniczać się wyłącznie do sprawdzenia stopnia zagrożenia w europejskiej skali zagrożenia lawinowego (1 – niski; 2- umiarkowany; 3 – znaczny; 4 –wysoki; 5 – bardzo wysoki).

Komunikat lawinowy należy sprawdzać przez kilka dni przed rozpoczęciem wyprawy, aż do dnia poprzedzającego wyprawę.

Narciarstwo alpejskie

W tym artykule przedstawiamy krótkie vademecum zawierające 14 punktów, tłumaczących, jak się zachowywać, aby uniknąć wypadków i świetnie bawić się w górach!

W czasie jazdy na trasach narciarskich odpowiednim rozwiązaniem jest ubiór warstwowy, składający się z dwóch lub częściej trzech warstw, które można zakładać i zdejmować w zależności od potrzeb, temperatury, opadów, intensywności jazdy na nartach i pocenia się. Najczęściej na ubiór narciarski składa się:

- pierwsza warstwa w kontakcie ze skórą, okrywająca nogi, tułów oraz ramiona

- druga warstwa, pośrednia (polar lub ciepła, lekka kurtka niezajmująca zbyt dużo miejsca)

- ostatnia warstwa, zewnętrzna, wodoodporna i chroniąca przed wiatrem, zakrywająca zarówno nogi jak i tułów oraz ramiona (w cieplejsze dni może to być tylko zewnętrzna kurtka shellowa, natomiast w zimniejsze dni odpowiednia kurtka z ociepleniem).

Trasy narciarskie oznaczone są trzema kolorami: niebieskim, czerwonym i czarnym. Niebieski odnosi się do łatwiejszych tras, czerwony oznacza trasy o średnim stopniu trudności, natomiast czarny kolor sygnalizuje najtrudniejsze trasy.

Ten rodzaj oznaczenia został ustalony przez UNI (Włoski Urząd Normalizacyjny) i przewiduje znaki z kołem o kolorze identyfikującym stopień trudności trasy.

Stopień trudności trasy narciarskiej zależy od dwóch kryteriów: od nachylenia w profilu podłużnym oraz nachylenia w profilu poprzecznym. Nachylenie tras narciarskich wyrażone jest w procentach i stanowi stosunek pomiędzy pokonaną odległością a różnicą wysokości.

Posłużmy się prostym przykładem, aby lepiej zrozumieć tę klasyfikację. Czarne trasy (przeznaczone wyłącznie dla najbardziej doświadczonych narciarzy) na ogół charakteryzują się nachyleniem powyżej 40%-50%!

Najlepszym sposobem na rozpoczęcie przygody z tą dyscypliną sportu jest odbycie kursu z profesjonalnym instruktorem narciarstwa. Koniecznie należy nauczyć się prawidłowego korzystania ze sprzętu (nart i butów narciarskich), oswoić się z prawidłową techniką jazdy, nauczyć się rozpoznawać zagrożenia, jak również przyswoić zasady ostrożności, których należy przestrzegać korzystając z tras narciarskich.

Skialpinizm

Skialpinizm uprawia się w dzikim, niekontrolowanym terenie i dlatego wyprawy skialpinistyczne wymagają odpowiedniego przygotowania technicznego i fizycznego oraz muszą być skrupulatnie zaplanowane! Dzięki temu będziesz mogła/mógł wejść pod górę bez zbyt dużego wysiłku oraz będziesz w stanie lepiej kontrolować narty w czasie zjazdu. Ponadto:

-          Staraj się zawsze zachować prędkość poniżej 30km/h

-          W przypadku opadów śniegu poczekaj co najmniej 3 dni od ostatnich opadów, zanim wyruszysz w wyprawę skialpinistyczną

-          Jeśli na stoku nie znajdziesz co najmniej 10 świeżych śladów zjeżdżających nart, zawsze staraj się jeździć po stokach o nachyleniu mniejszym niż 30°

-          Jeśli jesteś na poziomie początkującym, dobrym pomysłem jest ukończenie kursu z zakresu wiedzy o śniegu i stabilności pokrywy śnieżnej oraz uczestniczenie w wyprawach w towarzystwie przewodnika alpejskiego

-          Zapoznaj się z przewodnikami, książkami, komunikatami oraz zadzwoń do Biur informacji turystycznej lub do organizacji przewodników alpejskich właściwych dla danego terytorium. Rzeczywiste warunku w terenie mogą różnić się od tych przewidywanych w czasie planowania w domu oraz mogą zmieniać się wciągu dnia, wymuszając tym samym zmianę planów. Obowiązkowo należy znać uczestników wyprawy i ich przygotowanie. Nigdy nie wybieraj się w wyprawę sama/sam i zawsze dostosuj stopień trudności technicznej wyprawy do wszystkich uczestników!

Narty do skialpinizmu lub splitboard, detektor lawinowy noszony prawidłowo, zgodnie z zaleceniami producenta, łopata, sonda, foki (syntetyczne), apteczka pierwszej pomocy w plecaku, kask (noszony zarówno w czasie podejścia jak i zjazdu), urządzenie GPS z funkcją zapisywania trasy oraz ze współrzędnymi (niezwykle przydatny w przypadku akcji ratunkowej).

UWAGA: Sam fakt posiadania odpowiedniego sprzętu w plecaku nie sprawia, że jesteś bezpieczna/y! Należy umieć się nim posługiwać, jeśli dojdzie do wypadku. Aby się tego nauczyć, niezbędne jest ukończenie odpowiedniego kursu i regularne ćwiczenie.

Zdecydowanie zalecany jest ubiór warstwowy, ponieważ wciągu dnia zarówno warunki meteorologiczne jak i intensywność aktywności fizycznej mogą ulegać zmianie. Wodoodporne spodnie i wodoodporna kurta (shellowa), lekka kurtka puchowa w przypadku bardzo niskich temperatur oraz para zapasowych rękawiczek w plecaku. Nigdy nie zapominaj o okularach (goglach) przeciwsłonecznych i kremie przeciwsłonecznym.

Zdecydowanie tak! Wszystkie przydatne informacje znajdziesz w odpowiednim paragrafie na tej stronie.

Rakiety śnieżne i trekking zimą

Najlepiej zawsze poruszać się po wytyczonych i kontrolowanych szlakach! Jeśli jednak mimo wszystko pragniesz wybrać się w dziki, niekontrolowany teren, musisz uważnie zaplanować wyprawę oraz wykazać się odpowiednim przygotowaniem technicznym. Jeśli jesteś na poziomie początkującym, najlepiej ukończyć kurs na temat wiedzy o śniegu i stabilności pokrywy śnieżnej oraz wybrać się w wyprawę w towarzystwie przewodnika alpejskiego.

Zapoznaj się z przewodnikami, książkami, komunikatami oraz zadzwoń do Biur informacji turystycznej, lokalnej organizacji przewodników alpejskich lub do otwartych schronisk, aby zasięgnąć aktualnych informacji na temat warunków śniegowych i możliwości korzystania z tras. Rzeczywiste warunku w terenie mogą różnić się od tych przewidywanych w czasie planowania w domu oraz mogą zmieniać się wciągu dnia, wymuszając tym samym zmianę planów. Obowiązkowo należy znać uczestników wyprawy i ich przygotowanie. Nigdy nie wybieraj się na wyprawę sama/sam i zawsze dostosuj stopień trudności technicznej wyprawy do wszystkich uczestników!

Do potrzebnego sprzętu należą rakiety śnieżne, raczki, kijki trekkingowe, ponadto plecak, do którego spakować należy potrzebne rzeczy, dodatkowe ubranie, okulary przeciwsłoneczne i krem przeciwsłoneczny.

Oprócz sprzętu technicznego potrzebne jest również wyposażenie do działań samoratowniczych w przypadku zejścia lawiny, które obejmuje detektor lawinowy, łopatę, sondę oraz apteczkę pierwszej pomocy. Gorąco polecamy odbycie kursu, aby nauczyć się właściwego użytkowania sprzętu oraz zasad prawidłowego zachowania.

Zdecydowanie zalecany jest ubiór warstwowy, ponieważ wciągu dnia zarówno warunki meteorologiczne jak i intensywność aktywności fizycznej mogą ulegać zmianie. Buty do zimowego trekkingu, wodoodporne spodnie i wodoodporna kurta (shellowa), lekka kurtka puchowa w przypadku bardzo niskich temperatur oraz para zapasowych rękawiczek w plecaku.
 

Zdecydowanie tak! Wszystkie przydatne informacje znajdziesz w odpowiednim paragrafie na tej stronie.

Freeride (jazda na nartach poza trasami)

Jazda na nartach poza trasami odbywa się w dzikim, niekontrolowanym terenie i dlatego wymaga odpowiedniego przygotowania technicznego i musi być skrupulatnie zaplanowana. Jeśli jesteś na poziomie początkującym, dobrym pomysłem jest ukończenie kursu, uprawianie freeride’u w towarzystwie przewodnika alpejskiego lub instruktora narciarstwa oraz zapoznanie się z przewodnikami, książkami, komunikatami, skontaktowanie się z biurami informacji turystycznej lub lokalnymi zrzeszeniami przewodników alpejskich i szkółkami narciarskimi.

Rzeczywiste warunku w terenie mogą różnić się od tych przewidywanych w czasie planowania w domu oraz mogą zmieniać się wciągu dnia, wymuszając tym samym zmianę planów. Obowiązkowo należy znać uczestników wyprawy i ich przygotowanie. Nigdy nie wybieraj się w wyprawę sama/sam i zawsze dostosuj stopień trudności technicznej do wszystkich uczestników!

Detektor lawinowy noszony prawidłowo, zgodnie z zaleceniami producenta, kask, łopata, sonda, foki (syntetyczne), apteczka pierwszej pomocy w plecaku, urządzenie GPS z funkcją zapisywania trasy oraz ze współrzędnymi (niezwykle przydatny w przypadku akcji ratunkowej). Narty lub deska snowboardowa z wiązaniami uchylnymi użyteczne w przypadku krótkich podejść w razie potrzeby lub nieoczekiwanych zdarzeń.

UWAGA: Sam fakt posiadania tego sprzętu w plecaku nie sprawia, że jesteś bezpieczna/y! Należy umieć się nim posługiwać, jeśli dojdzie do wypadku. Aby się tego nauczyć, niezbędne jest ukończenie odpowiedniego kursu i regularne ćwiczenie.

Zdecydowanie zalecany jest ubiór warstwowy, ponieważ wciągu dnia zarówno warunki meteorologiczne jak i intensywność aktywności fizycznej mogą ulegać zmianie. Wodoodporne spodnie i wodoodporna kurta (shellowa), lekka kurtka puchowa w przypadku bardzo niskich temperatur oraz para zapasowych rękawiczek w plecaku. Przeciwsłoneczne okulary (gogle) i krem przeciwsłoneczny.

Zdecydowanie tak! Wszystkie przydatne informacje znajdziesz w odpowiednim paragrafie na tej stronie.

Wspinaczka lodowa

Istnieją wodospady o różnym stopniu trudności zarówno dla początkujących jak i zaawansowanych miłośników tej aktywności. Ponadto istnieją różne trasy dla osób, które jeszcze nigdy się nie wspinały i pragną nauczyć się, jak prawidłowo używać raków i czekanów. Pamiętaj, zwłaszcza jeśli jesteś na poziomie początkującym, że dobrze jest oddać się pod opiekę przewodnika alpejskiego.

Najlepszym sposobem na rozpoczęcie przygody z tą dyscypliną sportu jest odbycie kursu z przewodnikiem alpejskim. Koniecznie należy nauczyć się, jak prawidłowo korzystać ze sprzętu (raków, czekanów i sprzętu do wspinaczki), oswoić się z prawidłową techniką poruszania się, nauczyć się rozpoznawać zagrożenia, jak również przyswoić zasady ostrożności, których należy przestrzegać poruszając się w niekontrolowanym, dzikim terenie pokrytym śniegiem i lodem.

Oprócz klasycznego sprzętu do wspinaczki (kasku, uprzęży, karabinków, liny itd.) lód wymaga stosowania specjalistycznego sprzętu takiego, jak raki, czekany i śruby lodowe. Ponadto, poruszając się po ośnieżonym terenie, ważne jest, aby mieć przy sobie zestaw do działań samoratowniczych w przypadku zejścia lawiny (detektor lawinowy, łopata, sonda).

Buty pod raki, pierwsza warstwa termiczna, spodnie, wodoodporna kurtka, opaska na głowę lub czapka oraz ocieplane rękawiczki to podstawowy ubiór potrzebny do uprawiania tego sportu. Niezbędna jest również puchowa kurtka oraz para zapasowych rękawiczek, potrzebnych w przypadku bardzo niskich temperatur albo na zmianę.

Sezon na wspinaczkę lodową jest raczej krótki i odpowiada najzimniejszym miesiącom w roku - to na ogół styczeń, luty i początek marca. W późniejszym okresie należy przenieść się w wyższe partie gór (powyżej 3000 m), gdzie temperatura nadal jest niska, co umożliwia uprawianie tego rodzaju aktywności z odpowiednim marginesem bezpieczeństwa.

Ostrożność w górach zimą: pytania i odpowiedzi na temat odpowiedniego zachowania