ROWEROWY TOUR PO NAJPIĘKNIEJSZYCH WIEJSKICH OSADACH

Wioski Trentino, zupełnie jakby szukały spokojnego schronienia, ulokowane są w odosobnieniu, w górach oraz otoczone lasami lub obszarami uprawnymi, które od wieków stanowią źródło przetrwania dla tutejszej społeczności. Dziś zapraszają turystów, ukazując podwórza z typowymi kamiennymi fontannami, freskami i śladami kultury sakralnej na fasadach, arkadach, stodołach i drewnianych galeriach, w których wciąż suszy się kolby kukurydzy lub orzechy włoskie. Warto zatrzymać się na chwilę, zsiąść z roweru i rozpocząć wędrówkę po każdej z osad.

San Lorenzo, osada spokoju ducha. Ta wioska położona u stóp Dolomitów Brenty, powstała z połączenia siedmiu Willi: Berghi, Pergnano, Senaso, Dolaso, Prato, Prusa i Glolo. Niespiesznie przechadzając się tutejszymi dróżkami można zobaczyć rzadkie przykłady wiejskiej architektury, charakteryzującej się tak wyjątkowymi elementami, jak „pont” – pomosty prowadzące do miejsc, w których składuje się siano i słomę, czyli suszarni oraz stodół w górnej części domostw. Dla podkreślenia relaksującej energii tego miejsca działają tu godne zaufania szkoły jogi z doświadczonymi nauczycielami oraz inni eksperci, którzy pomogą osiągnąć równowagę duchową. San Lorenzo to również ojczyzna ciuiga, kiełbasy spod znaku kuchni „slow food”, której poświęcono festyn, odbywający się w jeden z jesiennych weekendów. Można jej również skosztować w restauracji Ristoro Dolomiti di Brenta, u wlotu doliny Val d’Ambièz, na przykład po zakończonej wycieczce.

Do San Lorenzo można łatwo dojechać rowerem z Molveno, podążając wzdłuż jeziora aż do Oazy Nembia. Dalszą drogę można przebyć utwardzoną drogą prowincjonalną albo drogą gruntową, która schodzi do Deggia, mijając Sanktuarium Madonny di Caravaggio i wioskę Moline, a następnie wspinając się do samego San Lorenzo. Dla tych, którzy nie boją się stromych podjazdów, proponujemy wystartować z Comano Terme. To uzdrowisko jest również idealnie położone, aby bez większego wysiłku dotrzeć z niego do dwóch innych wiosek: Rango i Canale di Tenno.

Rango o wiejskim sercu. Jadąc w górę w kierunku płaskowyżu Bleggio z wielowiekowymi kościołami parafialnymi, przez wiejski krajobraz malowany uprawami górskiego ziemniaka, docieramy do Rango. „Portech de la Flor” to pierwsza typowa, rzucająca się w oczy budowla mieszkalna. Jest to najstarszy i najbardziej monumentalny budynek w osadzie, wzór dla wszystkich innych „porteghi” (rodzaj przedsionków), które z biegiem czasu stały się charakterystyczną dekoracją tego miejsca. W sercu wioski można zobaczyć arkady, piwnice, korytarze, wielkie fontanny i kamienne ogrodzenia, brukowane ulice i stare domy. Jest to prawdziwa kwintesencja wiejskiej architektury Giudicarie, która zdaje się przenosić do przeszłości tętniącej życiem, pełnej pasterzy, stad bydła hodowlanego, pielgrzymów, kupców i podróżników. Kilkuminutowy spacer dzieli wioskę Rango od malowniczej wioski Balbido wypełnionej kolorowymi muralami zdobiącymi tutejsze domy. Orzech Noce del Bleggio, obecnie symbol filozofii „slow food”, jest bazą wielu smacznych lokalnych dań i jemu właśnie dedykowano przyjemny szlak biegnący drogami osady, między łąkami i polami uprawnymi. Kto ma ochotę na kawałek ciasta orzechowego pieczonego w piecu opalanym drewnem, niech zajdzie koniecznie do Panificio Riccadonna. Natomiast w pobliskiej osadzie Cavrasto znajduje się gospodarstwo Azienda agricola Il Noce, które specjalizuje się w produktach na bazie orzechów Bleggio i oferuje słodycze, pesto, olej oraz wiele innych lokalnych produktów.

Osady San Lorenzo i Rango są jednym z celów na trasie „KilometroZero Unesco Bike Tour” – wyprawy rowerowej, połączonej z odkrywaniem lokalnych smaków, dzięki voucherowi na degustację o wartości 19,00 euro, który można nabyć w biurach APT.

Trasa biegnie dalej, w kierunku Lomaso, najpierw do Fiavè, gdzie znajduje się osada palowa, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a stamtąd w kierunku przełęczy Ballino, będącej wrotami do Garda Trentino. Następnie droga prowadzi w dół, w kierunku turkusowych wód Jeziora Tenno, dalej do Ville del Monte i Ora del Garda, u dorzecza Riva, gdzie panuje iście śródziemnomorska atmosfera.

Duch Średniowiecza w Canale di Tenno. Ostatni podjazd i oto przed nami wyłaniają się pierwsze kamienne domy tej osady: średniowieczne osiedle szczycące się zamierzchłą, wiejską historią. Można tutaj przechadzać się brukowanymi dróżkami, wijącymi się pośród charakterystycznych sklepień starych kamiennych domów, pod łukami, arkadami i masywnymi ścianami, łączącymi domy ze sobą. Jednym z ważnych miejsc w osadzie, o światowej sławie, jest Dom Artystów „Giacomo Vittone”, w którym od marca do grudnia odbywają się wystawy i wydarzenia artystyczne. Locanda del Borgo na małym placu głównym to idealne miejsce na szybką przekąskę oraz degustację prawdziwego tutejszego specjału, czyli carne salada (tradycyjna wołowa wędlina z Trentino). Ewentualnie można też zajść do Ristorante Antica Croce, w Tenno.

Bondone – osada nad chmurami. To ostatni etap podróży po trydenckich „Najpiękniejszych włoskich osadach” (Borghi più belli d’Italia), z widokiem na Jezioro d'Idro. Znajdujemy się w najbardziej wysuniętej na południe gminie Valle del Chiese, na granicy z Lombardią. Spacer po wąziutkich uliczkach osady, pod łukami, wzdłuż ścieżek przechodzących w strome stopnie między domami, dotknięcie suchych kamiennych ścian pokrytych mchem, podziwianie fresków, zdobiących niektóre domy, takie jak „Madonna Enthroned” (z XVI wieku), to podróż w czasie do dalekiej i trudnej przeszłości. Dawniej bowiem mieszkali tu węglarze ze swoimi rodzinami, niemniej osada wypełniała się ludźmi tylko przez cztery miesiące, by na resztę roku przeistoczyć się w pustkowie pogrążone w ciszy. Pedałowanie ścieżką rowerową, która z Lardaro prowadzi przez Valle del Chiese do Jeziora Idro z jego rozległym biotopem, czyli nieożywioną częścią tego ekosystemu to czysta przyjemność. Z kolei, aby dotrzeć do Bondone, trzeba pokonać w górę dystans 4 km, o sporym nachyleniu, które zdecydowanie łatwiej przemierzyć, korzystając z e-roweru tak, aby móc cieszyć się rozległymi widokami na jezioro. Podjazd można przerwać, zatrzymując się w Castel San Giovanni, warowni nad doliną Rodu Lodròn. Planując przerwę z widokiem na Jezioro Idro, warto wybrać się do Ristorante Pizzeria Miralago we wiosce Baitoni. Oprócz dań rybnych można tu spróbować polenty ze słynnej żółtej mąki ze Storo – produktu, który jest wręcz symbolem Valle del Chiese.

Mezzano – romantyczna ucieczka-wycieczka. Wioska ta, położona w dolinie Primiero, pełnej artystycznej drewnianej architektury wpisanej w panoramę Dolomitów, jest skarbnicą życia alpejskiego i niewyczerpanym źródłem kreatywnych rozwiązań, które materializują się przed zwiedzającym wzdłuż wąskich uliczek („canisele”), na placach, w cieniu galerii i w najbardziej ukrytych zakamarkach tego tętniącego życiem, wyjątkowego muzeum pod gołym niebem. Aby zwiedzić to miejsce, wystarczy po prostu przejść się ścieżkami tematycznymi, które zachęcają do tropienia między domami „rozrzuconych śladów dawnej wsi”. Jednak przede wszystkim warte uwagi są słynne stosy drewna, które dzięki inicjatywie Cataste & Canzei zyskują rangę sztuki. W wytwórni mleczarskiej Caseificio di Primiero można kupić słynny tosèla, świeży ser, typowy dla tego obszaru, a latem również masło Botìro di malga. Po wycieczce po wiosce można zatrzymać się w Ristorante la Lontra. Ścieżka rowerowa w Valle di Primiero zaczyna się w Masi di Imer: biegnie przez płaski teren i łączy wszystkie miejscowości, w tym Mezzano, które jest oddalone zaledwie o 1,5 km od Imer i 3 km od Fiera di Primiero.

Vigo di Fassa, u stóp zamku Re Laurino. W Dolomitach Trentino znajduje się druga „Najpiękniejsza włoska osada”: wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO kolebka kultury ladyńskiej, położona u podnóża Grupy Catinaccio – Rosengarten. Jak głosi legenda, jest to siedziba króla krasnoludków Laurino. Podróżowanie rowerem wzdłuż Val di Fassa jest proste i bardzo przyjemne dla oka. 45-kilometrowa ścieżka pieszo-rowerowa łączy doliny Fiemme i Fassa, biegnąc od Molina di Fiemme do Canazei. To trasa, która przez długi czas pokrywa się z Marcialonga, najsłynniejszą włoską trasą narciarstwa biegowego. Po zakończeniu rowerowego odcinka trasy, trzeba rozpocząć wspinaczkę, aby dotrzeć do miasta Vigo, gdzie znajduje się Ladin Museum, którego zbiory stanowią skarbnicę dziedzictwa kultury materialnej i tradycji Ladynów z Doliny Fassa. W skład Vigo wchodzi wiele wiosek, w tym Tamiòn, małe osiedle, położone 4 km od miasta, gdzie wśród domów ze starymi stodołami, wznosi się malutki kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Z kolei gotyckie sanktuarium Santa Giuliana to jedno z najstarszych obiektów sakralnych w dolinie. Patronka kościoła jest równocześnie patronką całej doliny Val di Fassa. W obiekcie znajdują się drogocenne cykle fresków z XV wieku. Zabytek został wzniesiony w miejscu pradawnego kultu, Doss del Ciaslìr, które z kolei miało związek z procesami czarownic, które dramatycznie odcisnęły się na społeczności doliny w latach 1627-28. Jesteśmy na Szlaku Serowym w Dolomitach, reprezentowanym w Val di Fassa przez Cher de Fascia i Puzzone di Moena. Serów tych nigdy nie brakuje w menu typowej restauracji El Tobià w Vigo oraz w wyróżnionym gwiazdką Michelin lokalu L’Chimpl, w Tamiòn.

Więcej informacji:

https://www.visittrentino.info/en/guide/must-see/typical-village